Talking Heads - Once in a Lifetime

In 1978 hadden de Talking Heads een top 20-hit in de Benelux te pakken met "Psycho Killer", waarin de Amerikaanse band experimenteerde met new wave en funk. In datzelfde jaar gingen ze samenwerken met Brian Eno. Deze Engelse componist geldt als de grondlegger van ambient: een elektronische muziekstijl die een bepaalde atmosfeer na wil bootsen, waarin de nadruk ligt op een bepaalde toonsoort. Hij is groot geworden door zijn experimenten met elektronische muziek, terwijl de leden van de Talking Heads op de kunstacademie hebben gezeten en met "Psycho Killer" al ervaring op hadden gedaan met experimenteren. Zodoende was het muzikale huwelijk tussen Brian Eno en de Talking Heads voorbestemd om glansrijk te slagen.

"Remain in Light"
Brian Eno produceerde drie albums van de Talking Heads, te weten "More Songs About Buildings and Food" (1978), "Fear of Music" (1979) en "Remain in Light" (1980). De hand van Eno was hoorbaar, want de nadruk werd verlegd van de vocalen van David Byrne naar de bas en de drums van respectievelijk Tina Weymouth en haar echtgenoot Chris Frantz. Aangezien ambient bepaald niet garant staat voor commercieel succes, is het geen verrassing dat de albums "More Songs About Buildings and Food" en "Fear of Music" geen hitlijstsuccessen opleverden. Dat lukte wel met het laatste album van de Brian Eno-trilogie. Begin 1981 werd "Once in a Lifetime" namelijk uitgebracht als eerste single van het album "Remain in Light".

Polyritmiek
Voor het album "Remain in Light" liet Brian Eno zich inspireren door de muziek van de Nigeriaanse componist Fela Kuti. Met name de polyritmiek (meerdere ritmes door elkaar gebruiken) speelt een belangrijke rol op het album. Daar is "Once in a Lifetime" een goed voorbeeld van, Om deze polyritmiek tot stand te laten komen, liet Brian Eno elk lid van The Talking Heads apart van elkaar zijn instrument bespelen. Ze kregen ook het werk van hun collega's niet te horen. Nadat dat afgelopen was, werd alles door Eno gemixt. Na afloop konden de leden voor het eerst hun eigen eindresultaat horen. De track opent met een galmend orgelspel van Jerry Harrison in combinatie met de bas/drumcombinatie van Weymouth en Frantz en hun spel vormt de ondersteuning van "Once in a Lifetime" gedurende het hele lied.

Reflectie
Opvallend is de rol van frontman David Byrne in "Once in a Lifetime". De coupletten zijn niet gezongen, maar gesproken. Daarin speelt Byrne de rol van dominee, die een oproep doet tot reflectie bij mensen die het leven willen leiden dat aan de sociale verwachtingen doet ('beautiful house', 'beautiful wife', 'large automobile'). In eerste instantie leiden ze hun droomleven, maar vervolgens gaan ze zich vervreemden van het leven waar ze zo hard voor hebben gewerkt, omdat het frisse er een beetje af is. Daarna hebben ze geen idee meer van de zin van hun leven. Passief laten ze de dagen voorbijgaan ('letting the days go by') en in hun leven zit totaal geen variatie ('same as it ever was'). In de bijbehorende videoclip maakt David Byrne op willekeurige momenten de meest abrupte bewegingen, met als vermoedelijke achterliggende gedachte dat hij zich mee laat spelen met zijn lichaam in plaats van zelf de touwtjes in handen hebben. Deze gedachte komt overeen met zijn kritiek in het lied dat mensen geen bewust leven leiden.

(Gebrek aan) hitsucces
Op 14 februari 1981 kwam "Once in a Lifetime" binnen in de Nederlandse Top 40 op nummer 35. Veel hoger zouden de Talking Heads hiermee niet komen, want de 28ste plaats die op 7 maart 1981 werd bezet, bleek de hoogste notering te zijn van de single. In het Verenigd Koninkrijk en in Ierland bereikte "Once in a Lifetime" de top 20, maar in de Verenigde Staten werd de Billboard Hot 100 niet eens behaald. Desondanks is deze track al sinds 2000 vertegenwoordigd in de Radio 2 Top 2000, waarin ook de klassiekers "Psycho Killer", "Slippery People" en "Road to Nowhere" jaarlijks te horen zijn.

Liveversie
In 1985 brachten de Talking Heads een liveversie uit van "Once in a Lifetime". Deze versie was afkomstig van het livealbum "Stop Making Sense", dat begin dat jaar hun grootste hit "Slippery People" afleverde. In de liveopname van "Once in a Lifetime" is gebruik gemaakt van clair-obscur, een schildertechniek waarin licht-donkercontrasten extreem worden uitvergroot. Daarnaast bevat deze versie een verwijzing naar de videoclip van de plaat in de vorm van de 'ongecontroleerde' lichaamsbewegingen van David Byrne. Deze versie kwam in het voorjaar van 1985 niet verder dan nummer 29 in de Top 40, waarmee het één positie lager piekte dan de studioversie begin 1981.

Erfenis van Eno-trilogie
"Once in a Lifetime" is de enige bekende track van de Talking Heads uit de Eno-trilogie, maar de samenwerking met Brian Eno heeft de groep veel opgeleverd! Ook na afloop van het album "Remain in Light" experimenteerden de Talking Heads er rustig op los en waren ze (nog meer) bezig met wereldmuziek. Dat leverde in 1985 twee top 10-hits op, te weten "Slippery People" en "Road to Nowhere". In 1986 scoorden de Talking Heads hun laatste Top 40-hit met "And She Was" en in 1991 ging de groep uit elkaar.

Studioversie


Liveversie